Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) Nedir?
Bireysel emeklilik, internet âleminde son dönemde en fazla araştırılan konulardan biridir. İnsanlar, bireysel emeklilik hakkında bilgi almak için çeşitli araştırma tekniklerini kullanırlar ve bunlardan biri, belki de en önemlisi internetten araştırma yapmaktır. Bireysel emeklilik, özel bir emeklilik türüdür; bu yüzden ilk olarak bireysel emeklilik ile normal emeklilik arasındaki çizgiyi tam olarak belirleyelim. İnsanlar, ekonomik faaliyetlerde bulunabilmek adına çalışmalıdırlar. Sabit bir geliri olsun ya da olmasın her birey, çalışmalı ve çalışmasının karşılığında para kazanmalıdır. Çalışmak, ekonomik yaşamın olmazsa olmazlarından biridir. Ülkemizde genel anlamda 3 tür çalışma şeklinin olduğunu söyleyebiliriz. Kamu sektörü, özel sektör ve serbest meslek olmak üzere 3 çalışma şeklinin olduğu ülkemizde ilk 2 kısma dâhil olanlar, genellikle çalışma dönemlerini tamamladıkları takdirde emeklilik hakkına sahip olurlar. Emeklilik, faal iş yaşantısının sona ermesidir; fakat emeklilik döneminde de ekonomik faaliyetler devam eder. Emekli olan kişi, normal maaşından az olmak kaydı ile emekli maaşı alır. Emeklilik, aynı zamanda çeşitli sigorta hizmetlerinden de yararlanabilirler. Devlet, emeklilik kavramının en önemli unsuru olarak dikkat çeker; çünkü emeklilik, devlet katında kazanılan bir vasıftır.
Bireysel emeklilik, normal emeklilikten daha farklı olsa da onunla benzer özellikle taşımaktadır. Bireysel emeklilikte esas unsur bireydir. Normal emeklilik kavramında, devlet ya da devlet benzeri kurum, kişinin emekli olması için çok önemlidir. Bireysel emeklilik sisteminde ise kişi, kendi emekliliğini yaptığı katkı payı ödemeleri ile kendi başına belirler. Bu özellik, bireysel emeklilik ile normal emeklilik arasındaki en belirgin çizgiyi meydana getirmektedir. Bireysel emeklilik hakkında bilgi almak için ilk olarak bu ayrımı tam bilmek gerekmektedir. Bireysel emeklilik hakkında bilgi alırken, bu hususlar sürekli göz önünde bulundurulmalıdır. Bireysel emeklilik, 18-56 yaşları arasını kapsamaktadır. 18 yaşından itibaren her birey, katkı paylarını ödemesi ve sözleşme kurallarına harfiyen uyması dâhilinde bireysel emeklilik uygulamasına katılabilir. 56 yaşına gelen birey, bireysel emeklilik uygulaması aracılığı ile emekli olma şansı elde eder. Elbette emekli olmak için bu sisteme 18 yaşından başlamak gerekmez. Örneğin; 40 yaşında olan bir kişi de bireysel emeklilik sisteminden faydalanabilir. 18 yaş, hukuki sorumluluk açısından bir sınır niteliği taşımaktadır. Bireysel emeklilik sisteminden faydalanmak istiyorsanız minimum 10 yıl boyunca size ait olan ödemeleri yapmalısınız. Bu şekilde, bireysel emeklilik sisteminin en önemli sorumluluklarından birini de yerine getirmiş sayılırsınız. Bireysel emeklilik hakkında bilgi arayanlar, genelde bu soruları merak ederler. Ayrıca bireysel emeklilik hakkında bilgi almak isteyenlerin en merak ettiği konulardan birisi de ödeme dönemleridir. Ödeme dönemleri, sizin tarafınızdan belirlenebilir. Belli bir miktarın altına düşmemek kaydı ile her ay, ödemenizi tam olarak yapmalısınız.
BES Kanunu
Bes, bireysel emeklilik sistemi açılımı ile kullanılan bir ekonomi mevduat hesabıdır. Bu sistem, insanları özel emeklilik ile tanıştırır ve farklı getirilerden fayda görmelerini sağlar. Bes, birçok insanın gelecek planını hazırlamakta ve düzenlemektedir. Biz insanlar, yaşam boyu gelecek kaygısı duyar ve kendimizi garanti altına almak isteriz. Bireysel emeklilik sistemi de bu garantiyi sunan özel sistemlerden biridir. Yeni bes kanunu ile birlikte daha özel bir yapıya sahip olan bireysel emeklilik sistemi, insanlara vergi avantajı başta olmak üzere çeşitli avantajlar sunar. Yeni bes kanunu vergi ile ilgili özel esasların ele alındığı ve yenilendiği bir bes kanunu olarak tanımlanabilir. Yeni bes kanununa göre artık devlet vergi indiriminden ziyade vergi desteğiyle bireysel emeklilerin yanında olacaktır. Bu hususta ödemenin bir kısmı devlet tarafından karşılanır ve devletin karşıladığı tutar kadar ek gelir elde edilmiş olur. Devletin belirlemiş olduğu bireysel emeklilik vergi avantaj oranı, dönemden döneme değişebilir. Devlet, istediği zaman bireysel emeklilik vergi oranını azaltabilir ya da arttırabilir.
Bireysel emeklilik için hazırlanan yeni bes kanunu, basit bir vergi destek politikasını ifade etmektedir. Bireyler, sistemde belli bir ücret ödemekle yükümlüdürler. Ödenen tutar, yıllık toplam tutar olarak ele alınır ve devletin belirlediği oranla işleme sokulur. Devletin belirlediği orana göre yüzdesi alınacak olan yıllık gelir tutarı devlet tarafından karşılanacaktır. Bu durumda bu tutar bireyden kesilmediği halde onun hesabına gönderilir. Bireysel emeklilik firması, devletin sağladığı bu destek harcını bireyin kendi parası gibi fon alımında değerlendirir. Devletin desteğiyle verilen para ile bireyin katkı payı ödemesi arasında hiçbir fark yoktur. Yine bu tutar, bir nevi bireysel emeklilik kullanıcısından çıkmış gibidir.
Yeni bes kanunu, bireysel emeklilikten ayrılma düşüncesi olanlar için de yeni kararlar almıştır. Buna göre 10 yıllık ödemesini gerçekleştirip 56 yaşını doldurduktan sonra emekli olmak isteyenler %3.75 stopaj kesintisi öderler. 10 yıllık ödemeyi yaptığı halde 56 yaşını doldurmayan ve sistemden ayrılma düşüncesinde olanlar ise %10’luk bir stopaj ödemesi yapacaklardır. Her iki koşulu sağlamadan sistemden ayrılacakların ödeyeceği stopaj kesintisi de %15 olarak belirlenmiştir. Yeni bes kanunu, bu oranları tüm bireysel emeklilik kullanıcıları için ortak bir biçimde belirlemiştir. Bireysel emeklilik uygulaması, uzun vadeli bir ekonomi politikası olarak dikkat çeker. Bir bireyin bu sistemden ciddi kazanç elde edebilmesi, ancak ve ancak uzun vadeli bir yatırım düşüncesi ile mümkün olacaktır. Yeni bes kanunu, bu bağlamda önemli yenilikler sunmakla beraber insanları bu sisteme teşvik etmeyi başarmıştır. Devlet, bes kanunu sayesinde sistem içindeki aktivitesini arttırmış ve insanlara daha fazla getiri sağlamayı amaçlamıştır. Bu da bireylere gerek maddi, gerekse manevi açıdan rahatlık sunar. Devletin sunmakta olduğu vergi avantajı, bireysel emekliliği temellendiren önemli kavramlardan biridir.